Remineralization กระบวนการที่ฟันดูแลตัวเองได้ !?

สงสัยมั้ยว่าทำไมคนยุคหินถึงฟันไม่ผุ ทั้ง ๆ ที่ยังไม่มียาสีฟันหรือแปรงสีฟันดี ๆ หรือเคยสงสัยกันมั้ยว่าทำไมหมา แมวที่บ้านถึงฟันไม่ผุตามธรรมชาติเลยทั้ง ๆ ที่สัตว์ไม่รู้ว่าจะหยิบแปรงสีฟันขึ้นมาแปรงอย่างไรด้วยซ้ำ 

“แล้วถ้าเราไม่แปรงฟันเลย ฟันจะผุไหม”

คำตอบ คือ “อาจจะเป็นไปได้” 

คำถามนี้อาจจะที่โผล่ขึ้นมา เมื่อเรารู้ว่าสัตว์ไม่แปรงฟัน ฟันก็ไม่ผุ วันนี้เราจะมาเล่าเรื่องของฟันที่ว่า ฟันดูแลตัวเองอย่างไร ในวันที่ฟันไม่มีแม้แต่ไม้จิ้มฟันให้จิ้มเศษอาหาร

ฟันของคนและสัตว์มีความใกล้เคียงกัน คือ “ทำมาจากกระดูก” หลาย ๆ คนคงคุ้นชินกับการเห็นโครงกระดูกของสัตว์และโครงกระดูกคนที่น่ากลัวตามหนังสยองขวัญ สารคดี แต่ทุกครั้งภาพจำของโครงกระดูกเหล่านั้นก็มีฟันอยู่ตลอดเลย เห็นได้ว่า ฟันเป็นอวัยวะหรือกระดูกส่วนหนึ่งของร่างกายที่แข็งแรงมากจริง ๆ ว่ากันว่า “คนเราอยู่ได้จนถึงอายุขัย แต่ฟันไม่มีอายุขัย”

ฟันแข็งแรงได้ขนาดนั้น ส่วนหนึ่งเป็นเพราะฟันถูกออกแบบมาทางธรรมชาติอยู่แล้วว่า ต้องเป็นสิ่งที่แข็งแรง ทนทาน กัด ฉีกได้ แต่สิ่งที่สำคัญและอาจจะหลาย ๆ คนอาจยังไม่รู้คือ ฟันดูแลตัวเองได้ ด้วย ”น้ำลาย (saliva)” น้ำลายเป็นของเหลวที่อยู่ในช่องปากที่สิ่งมีชีวิตจะผลิตขึ้นมาเรื่อย ๆ เพื่อให้ช่องปากมาความชุ่มชื้น เคี้ยวอาหารและช่วยให้กลืนได้ง่ายยิ่งขึ้น แต่ถ้าเอาน้ำลายมาแยกดูโดยละเอียด เราจะเจอว่ามีแร่ธาตุมากมายที่อยู่ในน้ำลายของเรา ซึ่งหลัก ๆ ประกอบไปด้วยฟอสเฟตและแคลเซียม

ซึ่งถามว่าแร่ธาตุสองชนิดนี้ มาจากไหนกันล่ะ คำตอบคือ ก็มาจากฟันนั่นแหละ

ถึงตรงนี้คนอ่านน่าจะงงอีกหนึ่งครั้ง

“กระบวนการที่ฟันดูแลตัวเองก็คือกระบวนการเดียวกันที่ฟันถูกทำร้าย”

เรียกว่า “Demineralization” และ “Remineralization”

 ถ้าเข้าใจง่าย ๆ เลย คือ De = ลด -> Demineralization คือ การที่แร่ธาตุของฟันสูญเสียออกมาจากการกินอาหารประเภทแป้ง รสเปรี้ยว ทำให้น้ำลายเป็นกรดจากการย่อยอาหาร และมากัดกร่อนฟัน หลาย  ๆ ท่านผู้เชี่ยวชาญจึงบอกว่า “ไม่ควรแปรงฟันภายใน 30 นาที” เพราะว่าฟันเราจะเข้าสู่การ Remineralization คือการคืนแร่ธาตุที่กร่อนจากฟันเมื่อครู่นี้สู่ฟันของเราอีกครั้ง

การทำงานของกระบวนการนี้จะวนสลับไป สลับมากันเรื่อย ๆ จึงทำให้ ฟันอยู่ในสภาวะสมดุล ฟันไม่ผุนั่นเอง แต่ทำไมคนก็ยังฟันผุอยู่ทั้ง ๆ ที่เกิดกระบวนการนี้เองอยู่แล้ว เป็นเพราะการกระทำที่ทำให้ภาวะนี้ไม่สมดุล  เช่น

1. กินจุบจิบ ไม่เป็นมื้อ กินไปเรื่อย ๆ -> ทำให้ฟันไม่กลับคืนสู่สภาวะ Remineralization
2. กินอาหารเปรี้ยวเยอะ ๆ แป้งเยอะ ๆ -> เกิด Demineralization เยอะเกินกว่า Remineralization

จึงทำให้เกิดฟันผุนั่นเอง

(และที่สัตว์ฟันไม่ผุก็เป็นเพราะว่า สัตว์ไม่กินหวานและจุบจิบนั่นแหละ)

ดังนั้นยาสีฟันทั่ว ๆ ไปจึงทำหน้าที่ของผู้ช่วยที่ทำให้เกิด Remineralization ให้ดียิ่งขึ้นเพื่อป้องกันฟันผุ ถ้าเราเข้าใจกระบวนการนี้ เราจะเข้าใจว่ายาสีฟันทำหน้าที่อะไรมากขึ้น เพราะฉะนั้นทุกยาสีฟันที่ผลิตมาเพื่อการ Remineralization สามารถดูแลฟันได้ทั้งสิ้น เช่น ฟลูออไรด์ที่กระตุ้นการ Remineralization และไม่ใช่แค่เพียงฟลูออไรด์ที่เรารู้จักกัน เรายังมีตัวช่วยอีกหลายอัน เช่น Biomin F และ Natural Extract ที่เพิ่มการไหลเวียนของน้ำลายให้เกิดกระบวนการนี้อย่างธรรมชาติ

แต่สารเหล่านี้มันจะไม่มีค่าเลยถ้าเราแปรงฟันไม่ถูกและยังกินเหมือนเดิม เพราะเมื่อเราแปรงฟันแค่แป๊ปเดียวแล้วบ้วนน้ำ สารที่อยู่ในยาสีฟันก็หายไปทั้งหมด ดังนั้นผู้เชี่ยวชาญหลาย ๆ ท่านจึงแนะนำวิธีการแปรงแห้งมากยิ่งขึ้นเพื่อให้สารที่ดูแลฟันยังเคลือบฟันไว้ได้มากที่สุด แต่ก็ต้องเลือก “ยาสีฟันที่ทำมาสำหรับแปรงแห้ง” โดยเฉพาะด้วย อย่าเอายาสีฟันปกติไปแปรงล่ะ